Film izleme sitelerinden film izlemek konusunda telif hakkına dair sorun olup olmayacağını soran kardeşimizin sorusunu cevaplıyoruz.
SORU:
***filmizle diye bir site var. sitede telif ile ilgili bir sorunumuz yoktur yazıyor. Bu mümkün olabilir mi? yeni filmlerin neredeyse hepsi mevcut. izlersek sorun olur mu.telif sahibinin hakkına tecavüz etmiş olurmuyuz.
şu konuda bana bi yardım.internette bir tane saglıklı bilgi yok
CEVAP:
Bu soruya “sorun olur” ya da “sorun olmaz” gibi basit bir cevap vermek yerine mantık yürütmenizi sağlayacak şekilde cevap vereceğim ki, hem bu soruya cevap vermiş olalım hem de bu sorunun türevi diğer sorulara siz kendiniz cevap bulabilin.
Telif hakkı ile alakalı KodcuHerif.Com ‘da daha önce pek çok konuyu ele aldık, örnek olarak bu makalelere göz fırlatabilirsiniz; Telif Hakkı Olan İçeriği Anlama , Yasa Dışı İçerik Sorumluluğu Kimdedir? ve Film Sitesi Yapmak
Telif Hakkı Sorunu Olmaması
Önce kestirmeden gidip herhangi bir film izleme, dizi izleme, müzik dinleme ve benzeri pek çok telif hakkını ihlal eden sitenin “telif hakkıyla sorunumuz yoktur” yazmasının hiçbir şey ifade etmeyeceğini belirtelim. Bundan 10 küsür yıl kadar önce ADSL internet bağlantısı çıkıp, her eve internetin girmeye başlayıp, film indirme ve yükleme imkanının 56K fax modemler ile yapılan bağlantılara nazaran çok daha fazla olması vesilesiyle internetten film izleme, dizi izleme, müzik dinleme imkanı yayılmaya başladı. Telif hakkına sahip bu içerikleri yayınlayanlar sitelerine “filmler/diziler sitemizin sunucusuna yüklü değil, o yüzden telif haklarından doğan sorumlulukları kabul etmiyoruz“, “filmlerin/dizilerin ilk yarım saatini izleyebilirsiniz, devamını izlemek için satın alın“, “sitemizdeki filmlerin/dizilerin izlenmesinde bütün sorumluluk izleyene aittir” gibi yazılar ekleyerek telif hakkı ihlallerinden yırtmaya çalıştılar. Fakat hiçbiri işe yaramadı. Bunlar arasında lider konumunda olanlar davalık oldu, bazıları ise sadece sitelerinin kapatılması ile yırttılar.
Şimdi olayın mantığına gelelim; Diyelim ki ben film yapımcısıyım. Yüz binlerce, hatta milyonlarca lira harcayıp bir film yapıyorum. Bu filmde yüzlerce kişi emek harcıyor. Filmin sinemada gösteriliyor, oradan paramı kazanıyorum. Sinema gösteriminden sonra DVD ‘sini satarak para kazanmak istiyorum. DVD ‘si çıktıktan sonra hop bu film izleme sitelerinde filmi satın almaya gerek kalmadan da izlenebileceğini görüyorum. Yani bu siteler benim para kazanmama engel oluyorlar. Bu durumda ben sitede yazan “telif hakkıyla ilgili bir sorunumuz yoktur” yazısını gördükten sonra “haaa! Telif hakkıyla ilgili bir sorunu yokmuş. O yüzden benim emeğimi ücretsiz kullanabilir, benim para kazanmama engel olabilir” diyebilir miyim… Böyle bir mantık yok…
Sorun Olmaması İçin Gerekenler
Bir web sitesinin ya da herhangi başka bir telif hakkına sahip içeriği yayınlama imkanına sahip yayıncının, telif hakkına sahip yayını, hak ihlali olmadan yayınlayabilmesi için, telif hakkına sahip kişiden izin alması lazım. Yani ben bir film sitesi sahibiysem, X filmini web sitemde yayınlayabilmem için, X filminin telif hakkı kimdeyse, ondan izin almam gerekiyor. Bu iş genel olarak yapımcılara ücret ödenmesi karşılığında mümkün olabiliyor. Aynı zamanda bu işin ticaretini yapan firmalar var. Yapımcılar filmlerini pazarlama, satış işlemleri ve benzeri işlerle uğraşmak yerine, bu firmalara veriyor, bu işlerle o firmalar ilgileniyor.
Sorudaki bir diğer husus ise bu film sitelerinde film izlemenin sorun olup olmayacağıydı. Yine mantık yürütecek olursak sorun olması gerekiyor. Çünkü yasal olarak ücret ödemeniz durumunda kullanabileceğiniz bir şeyi ücretsiz olarak kullanamazsınız. Fakat bunun takibini yapmak ve engellemek için çok fazla sorun var. Bunlardan birincisi milyonlarca kişi bu film izleme, dizi izleme sitelerinden film/dizi izliyor. Bu da milyonlarca kişiyi takip etmek anlamına geliyor. Kişileri takip etmek de, kişisel özgürlük alanının ihlaline giriyor. Tabi kişisel özgürlük alanı ihlal ediliyor diye bu internette rahatlıkla suç işleyebileceğiniz anlamına gelmese de, söz konusu suç kamu suçu olmadığı için bu suçtan zarar gören kişinin dava açması gerekiyor. Dolayısıyla filmin telif hakkına sahip kişinin X film sitesinden kimlerin film izlediğini tespit edip, dava açması gerekiyor, ki hem bunun tespiti kolay değil hem de davanın lehine sonuçlanacağının garantisi yok.
Yasalar genelde telif hakkına sahip ya da yasa dışı içeriği bilgisayarında bulunduran veya o içeriği paylaşan kişileri suçlu buluyor. Bu da torrent ile indirme yapıyorsanız ve bir şekilde mahkemeye çıkarsanız suçlu kabul edileceğiniz anlamına geliyor. Çünkü telif hakkına sahip içeriği hem haksız kullanıyor hem bilgisayarınızda barındırıyor hem de paylaşıyorsunuz. Bundan bi 10 yıl kadar önce bir kadın MP3 indirdi diye para cezası aldığına dair haberler okumuştum ama tamamen göz korkutma amacıyla yapıldığı aşikar…
Film İzleme Siteleri Neden Kapatıl(a)mıyor?
Bu maddenin başlığını her ne kadar “Film İzleme Siteleri Neden Kapatıl(a)mıyor?” yapmış olsam da, aslında bu film izleme sitelerinin kapatılmadığı değil, kişilerin böyle bir algıya sahip olduğuna dair vurgu yapmaya çalıştım. Zira film izleme siteleri kapatılıyor hatta bazı film sitesi sahipleri ciddi tazminat cezalarına çarptırılıyor. Fakat bazı film sitelerinin yıllardır yayın yapıp, sitelerinde binlerce film barındırması böyle bir algıya neden oluyor. Bu film sitelerinin bazılarının yıllardır yayında olabilmesinin nedenlerine göz fırlatalım;
Yıllardır yayında olan film sitelerinin çoğu, siteleri kapatıldıktan sonra isim değiştirerek yoluna devam ediyor. Örneğin filmizle.com diye bir site kuruluyor. 1 yıl sonra telif hakkı nedeniyle kapatılıyor. Sonra veritabanının kopyasını alıp yoluna filmizle.net olarak devam ediyor. Bu şekilde kapatıldıkça aldığı yedek ile farklı isimler üzerinden yol alabiliyorlar.
İkincisi, filmler ve diziler, cinsel içerikli videolar gibi yasaklı içeriğe sahip değiller. Yani cinsel içerikli bir video telif hakkına sahip olsun olmasın, yayınlanması yasaktır. Dolayısıyla herhangi bir dava açılmasına gerek kalmaksızın, cinsel içerikli video yayınlayan kişi mahkeme karşısına çıkabilir ya da site kapatılabilir. Fakat filmler ve diziler yasak olmadığından, bazı filmlerin ve dizilerin yapımcıları tarafından paylaşılması serbest bırakıldığından dolayı, telif hakkına sahip bir filmin/dizinin paylaşılması durumunda, hak sahibinin dava açması gerekiyor.
Üçüncüsü, bu işlerin biraz şans işi olması. Bazen çok büyük siteler telif hakkı için uyarı ya da yasaklama almazken, küçük siteler uyarı ya da yasaklama alabiliyorlar. Bununda nedeni telif hakkına sahip kişinin dava açması ile alakalı. Yani telif hakkına sahip kişi büyük sitede filmini/dizisini görmeyip küçük sitede görmüş olabilir, bu nedenle büyük siteye değil, küçük siteye dava açabilir.
Dördüncüsü, genel olarak açılan davalar uyarı şeklinde sonuçlanıyor. Yani “X filmini siteden kaldır, yoksa siteni kapatırız” şeklinde site sahibine uyarı veriliyor. Bu uyarıları dikkate alan siteler X filmini siteden kaldırıp yollarına diğer filmler ile devam edebiliyorlar. İletişim bölümleri olmayan ya da bu tarz uyarı dikkate almayan siteler ise kapatılıyor.
SONUÇ
Netice olarak film izleme, dizi izleme ve benzeri telif hakkına sahip içerikleri/ürünleri kullanmak yasal değildir. Fakat bu tarz yasal olmayan durumların takibi ve cezai yaptırımlarda bulunulmasını sağlamakta hiç kolay değildir. Hal böyle olunca telif hakkı sahipleri “bükemediğin bileği öpeceksin” mantığıyla hareket etmek zorunda kalıyor. Eskiden bir sitede müziğinin ya da klibinin ücretsiz yayınlanmasına karşı çıkan, hatta dava açan şarkıcılar, şimdi kendi kliplerini ve şarkılarını YouTube ve diğer platformlara kendileri yüklüyorlar. Film ve dizi yapımcıları artık DVD satıp para kazanma hayali kuramıyor, çünkü kimse artık DVD almıyor. Bilet satışlarından, sponsorluklardan ve yayıncı kuruluşlardan para kazanmaya çalışıyorlar.
Söz konusu internet olunca, üzerinize gelen dalgaya karşı koymanın mantığı yoktur. Mantıklı olan bir sörf tahtasına çıkıp dalgaya göre hareket etmektir =)
Ayrıca Kodcu Herif 'te yer alan aşağıdaki konulara da göz fırlatabilirsiniz =)
