Yasa Dışı İçerik Sorumluluğu Kimdedir?

Kullanıcının Sitede Paylaştığı İçerikten Kim Sorumludur?

Sosyal medya, forum ve diğer kullanıcıların paylaşımına imkan tanıyan sitelerde sorumluluğu kullanıcıya mı yoksa site sahibine mi ait olduğuna dair soruyu cevaplıyoruz.

SORU:

Merhaba bir sorum olucak.Forum sitemde kullanıcıların açtığı konu telif ihlaline girerse bunda yazar mı sorumludur ben mi?

CEVAP:

Bu meseleyi daha çok uygulama bazlı ele alırsak hem sorumlusunuz hem de sorumlu değilsiniz diyebilirim =) İnce detayları ile ele alalım…

Yayım Nedir? Yayın Nedir?

Öncelikli olarak çok büyük bir kesimin farkını bilmediği bir konu olan “yayım nedir?” ve “yayın nedir?” konularına açıklık getirelim. Zira bu ikisi farklıdır fakat genel olarak sadece “yayın” kelimesi kullanılır.

Yayın; bir eserin radyo, televizyon ve matbaa ile basılması anlamına geliyor. Yayım ise; o eserin geniş kitlelere ulaşması için dağıtma işlemine denilir. Bu noktada direkt olarak olamasa da, dolaylı yoldan forum, sosyal medya ve diğer kullanıcıların paylaşımına imkan tanıyan sitelerde paylaşımlar yapan kullanıcılar için yayıncı, site sahibine yayımcı diyebiliriz. 

Aynı şekilde televizyon programlarında haber sunan kişilere yayıncı, program ve kanal sahibine yayımcı demiş oluyoruz. Haber sunan kişiler, sunum esnasında ciddi bir suç işlerse hapse atılma cezası alırken, program ya da kanal kapatılma cezası alır.

Yasa Dışı İçerik SorumluluğuKullanıcıların paylaşımına imkan tanıyan forum, sosyal medya ve diğer sitelerde, kullanıcıların yaptığı paylaşımlar için sorumluluğun hangi tarafa ait olduğunu, çok sayıda örnekten yola çıkarak değerlendirebiliriz. 

Bu zamana kadar ki örnekler gösteriyor ki, esas alınan unsur sitenin amacı. Yani siz sadece bilgi paylaşılması için bir kurdunuz diyelim. Kullanıcının biri geldi sitenizde yasalara aykırı şekilde, telif hakkına sahip bir film paylaştı. Bu durumda en büyük sorumluluk kullanıcıya ait oluyor ve para ya da hapis cezası alma ihtimaline sahip oluyor. Fakat bu durum sizin hiçbir sorumluluğunuz olmadığı anlamına gelmiyor. Zira kullanıcının paylaştığı film nedeniyle ya paylaşımın siteden kaldırılması için uyarı alıyorsunuz ve belirtilen sürede kaldırmazsanız siteniz erişime kapatılıyor ya da uyarılmadan siteniz erişime kapatılıyor. Siteniz erişime kapatıldıktan sonra içeriği kaldırırsanız, içeriği kaldırdığınıza, dolayısıyla sitenin kapalı olmasına neden olacak herhangi yasa dışı bir unsur bulunmadığına dair ispatlarla mahkemeye başvuruyor ve siteyi tekrar erişime açabiliyorsunuz.

Diğer durumda, siteniz kullanıcıların film paylaşması amacıyla kurulmuş bir site ise, bu sefer sorumluluğun en büyük payı sizde oluyor. Yani “ben sadece site sahibiyim, paylaşımları kullanıcıların kendisi yapıyor, o yüzden sorumluluk bende değil” demeniz fayda sağlamaz. Çünkü kişileri dolaylı yoldan paylaşımına teşvik etmiş sayılırsınız. Aynı şekilde site kurallarına ya da üyelik sözleşmesine “bütün sorumluluk kullanıcıya aittir” demenizde hiçbir işe yaramaz. Dolayısıyla bu gibi durumlarda sitenin kapatılmasının yanı sıra hapis ve para cezası alma riskiniz vardır. Tabi aynı risk yasa dışı paylaşımı yapan kullanıcı içinde geçerlidir.

Sitede yapılan, kişinin kendisine ait yazılar ve yorumlarda kullanıcıya aittir. Bu kapsamına girer. Fakat yazılar ve yorumlarda kullanılan hakaretlerin kapsamına girmediğini, dolayısıyla bir hakaretin maddi ve manevi ciddi cezalarının olabileceğini ayrıca belirtelim.

Genel İşleyiş

İnternetin yaygınlaşmaya başladığı 2000 ‘li yılların başından günümüze kadar pek çok örnek var. Özellikle son yıllarda meydana gelen sosyal medya sitelerinin erişime engellenmesi, örnekler arasında en net olanı diyebiliriz. 

Örneğin facebook ‘ta bir kullanıcı yasa dışı içerik paylaşımı yaptığında, kurucusu ve sunucuları Türkiye dışında olduğu için, Türkiye ‘deki yasalar facebook ‘u bağlamaz. Dolayısıyla Türkiye, facebook ‘un kurucusunu hapse atamaz ya da para cezası kesemez. Hapis cezası verse bile, hapse atabilmesi için kurucunun Türkiye ‘ye gelmesi gereklidir. Para cezası kesebilmesi için facebook ‘un Türkiye ‘de ofis açması gereklidir. Yapabileceği tek yaptırım “eğer bu içeriği kaldırmazsan Türkiye ‘deki kullanıcıların facebook ‘a erişimini engelleriz” şeklindedir. Türkiye ‘deki kullanıcılarını bir paylaşım nedeniyle kaybetmek istemeyen facebook ise talebi yerine getirmek durumunda kalır.

Başka bir olasılık ise Türkiye dünyada çok ciddi söz sahibi bir ülke olur. Facebook ‘un kurucusunun yaşadığı ve facebook sunucularının barındırıldığı ülke Türkiye ‘ye muhtaçtır. O zaman Türkiye, o ülkeye “bu sitenin sahibini bize teslim et” ya da “siteyi komple kapat” şeklinde yaptırım uygulamaya çalışabilir. 

Uygulamalardan Örnekler

Megaupload Kim DotcomBu noktaya kadar yazdıklarıma en büyük örnek ise megaupload sitesi. Megaupload sitesi kullanıcıların dosya yükleme ve indirmesine imkan tanıyan bir dosya barındırma sitesiydi. Film sektörüne 500 milyon dolar zarar ettirmesi nedeniyle hem megaupload kapatıldı hem de kurucusu olan Kim Dotcom için ABD ‘de yakalama emri çıktı. Kendisi bu nedenle Yeni Zelanda ‘ya kaçtı ve oranın vatandaşı oldu. Bu sayede ABD ‘deki cezalardan kurtuldu. Tabi “ABD > Yeni Zelanda” olduğu için düzenlenen bir operasyonla yakalandı. ABD ‘de bilişim sektörünün gelişmesi için yasalar esnek olduğundan, bu esneklikten yararlanan Kim Dotcom evinden ayrılmamak şartıyla serbest kaldı. 

İşin ironisi Kim Dotcom bu sorunlardan kurtulduktan sonra megaupload ‘a çok benzer bir şekilde mega adında başka bir dosya yükleme ve indirme sitesi kurdu. Fakat bu sistemde dosyalar mega sunucularında yerini almadan önce şifrelenip yüklendiği için, mega sunucularında bulunan dosyaların legal mi yoksa illegal mi olduğu anlaşılamıyor. Dolayısıyla yasal ceza ve yaptırımlardan yırtıyor =)

Ülkemizde gerçekleşen bir örnekte ise, bundan yaklaşık 10 yıl önce telif haklı Holywood filmleri, programlar, müzikler paylaşan bir vardı. Kullanıcıların sürekli telif haklarını ihlal edecek şekilde paylaşımlar yapması nedeniyle fazlasıyla büyüdü ve popüler oldu. Akabinde Hollywood ‘un büyük film yapım şirketleri davalar açmaya başladı. Çok geçmeden site tamamen kapandı. O dönemde kurucularının milyon dolarlık cezalar alacağına dair haberler çıktı. Fakat geçtiğimiz birkaç yıl içinde yeni bir forum sitesiyle döndüklerine dair paylaşımlara rastlasam da, açtıkları sitede gitmiş.

SONUÇ

Konu telif hakkı, sansür ve ceza gibi unsurlara sahip olunca yaşanan ve gözlemlenen çok şey var =) Fakat bu noktaya kadar yazılanlardan dolayı eminim ki hem soruya hem de sorunun türevlerine cevap vermiş olduk =)

Belirtmeden geçemeyeceğim bir konu ise şu; Sosyal medyada ya da diğer pek çok internet sitesinde ve içerisinde hakaret barındıran yorumlar yapılıyor. Bu gibi paylaşımlara ve yorumlara bakıp, herhangi bir sorun yaşanmayacağını düşünen kişiler, rahatlıkla ve hakaret içerikli yorumlar yapabileceğini zannediyor. Lakin bu iş biraz piyango misalidir. Zira özellikle hakaretten dolayı hakkında dava açılan çok sayıda kişi var. Hatta sırf kendisine hakaret edilmesi ve neticesinde tazminat davası açıp para almak için uğraşan kişi sayısı da az değil. Bu nedenle dikkatli olunması gerek…

Ayrıca Kodcu Herif 'te yer alan aşağıdaki konulara da göz fırlatabilirsiniz =)

Bilinmeyen Bilişim Kitabı

1 comment

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir