Web Tasarımcı web sitesini sıfırdan mı kodlamalıdır yoksa hazır script kullanmalı mıdır sorusunun cevabına göz fırlatıyoruz.
SORU:
Öncelikle merhaba. Html, css, bootstrap biliyorum ve js, python temel bilgisine sahibim. Fiverr üzerinde web sitesi yapan kişiler html css bootstrap (gerekli ise) js gibi dillerin dışında wordpress de kullandıklarını söylüyorlar. Bir web tasarımcı wordpress öğrenmelimidir? hazır scriptlerin önemi nedir nerede kullanılmalı nerede kullanılmamalıdır?
Şimdiden teşekkürler.
CEVAP:
Öyle derin bir yaraya parmak sokmuşsun ki, aylardır gelen yüzlerce soruya cevap verecek vakit bulamazken, bu soruya cevap vermeden duramadım. Hatta bu konuyu bir video çekerek ele alacaktım fakat kamera karşısına geçip anlatmak yazmaktan daha zor. Konuşma şekli, hata yapmayayım diye kasmak, anlatmak, kamerası, sesi, montajı vs. derken saatler sürüyor. Ben makale yazacak vaktim yok diye video çekeyim dedim ama baktım video daha çok vakit alıyor, o nedenle bir süre daha videolara ara vericez gibi, onunda duyurusunu bu vesileyle yapmış olayım.
Sorunun cevabını “hazır script kullanmalısın” ya da “hayır, hazır script kullanmamalısın, mesleğinin hakkını ver” diye cevaplamayacağım. Bazı idealist takılmaya çalışan arkadaşlar, hatta bilinçaltında “biz vakti zamanında süründük, şimdi işler kolaylaştı ama yenilerde bizim gibi sürünsün” mantığına sahip olanlar, bilişim alanında bir şeyler yapmak isteyen kişilere her daim zor olanı tavsiye eder. Ben ise sektörün şartlarına göre cevap vereceğim, kararı bu doğrultuda siz verin.
Hazır Script vs Özel Yazılım / Tasarım
KodcuHerif.Com ‘da ve diğer alanlarda hep kişisel tecrübelerimi, gözlemlerimi ve bilgimi paylaştığımı sürekli söylüyorum. En nihayetinde yaşadığım tecrübeler doğrultusunda az çok verebilecek bilgiye sahibim. Bu konuda da bana ders olan, “bir musibet bin nasihatten iyidir” kıvamında 2 tecrübem var. Bunlardan birincisi bir iş görüşmesiydi, ikincisi freelance iş alma çabasıydı.
İlk olarak kısaca iş görüşmesinden bahsedeyim; Bir web tasarım firması yazılımcı arıyordu. Başvurdum, çağırdılar, görüştük. Adam bana birkaç teknik soru sordu. “Burada şöyle bir şey yapmak istesen hangi kodu kullanırsın?“, “SQL ‘de listelemeyi hangi sorguyla yaparsın” vs gibi temel denebilecek sorular sordu, hepsine çatır çatır cevap verdim tabi. Yani adama yazılım bildiğimi ispatlamış oldum. İş görüşmesi maaş ve çalışma şartları aşamasına geldi ve dedi ki “3 aşamalı bir çalışma sürecimiz var. Birinci aşama 2 ay sürer. Asgari ücret. Yol, yemek, sigorta yok. Sonrasında her şey yolunda giderse ikinci aşamaya geçeriz ve 3 ay sürer. 3 ay boyunca asgari ücret, yol var, yemek var ama sigorta yok. Sonrasında üçüncü aşamaya geçeriz 6 ay sürer, asgari ücret, yol, yemek ve sigorta var.”
Bu iş görüşmesini anlatma nedenim, adam görüşme esnasında hazır script ile kolaylıkla yapılacak bir web sitesini, özel yazılım yaparak övünmesiydi. Yani diyordu ki “bana diyorlar ‘ya herkes hazır sitelerle 1-2 günde web sitesi yapıyor, sen niye bu kadar uğraşıyorsun…‘ bende onlara ‘ben hazır script yapmam, işinize gelirse‘ diyorum” demişti.
Şimdi sen bu kafayla para kazanabiliyorsan, iş görüşmesi yaptığın kişiye böyle saçma sapan maaş ve çalışma şartları sunmazsın. Kazanamıyorsun ki, böyle saçma sapan şartlar sunuyorsun. İş görüşmesinin neticesinde benim cevabım, iş verenlerin klasik cevabı oldu ve “ben sizi ararım” dedim. Aramadım, tekrar tekrar beni aradı. Aklı sıra “ya tamam yol da verelim, gel” dedi, sanki çok bi bok yapmış gibi, yine kabul etmedim. Adım gibi eminim ki en fazla birkaç ay sonra kurduğu şirketi kapatmıştır.
Müşterilerin Beklentisi
İkinci tecrübem ise belki de iş alma konusunda yaptığım en büyük salaklık olmasının yanı sıra hala yapmaya devam ettiğim ve ders alamadığım bir salaklıktır. Çünkü ben pazarlama işini beceremiyorum. Dijital pazarlama yaparım ama geleneksel pazarlama yapamam. Koronanın kesin tedavisini bulsam, bunu gidip de birine yüz yüze anlatarak satamam, o derece beceriksizimdir bu konuda. İşin boktan tarafı ne kadar süper yazılımcı, web tasarımcı veya herhangi bir şeyi en iyi yapan kişi olun, işinizi pazarlayamadıktan sonra hiçbir kıymeti yok.
Freelance İş Alım Tecrübesi
Neyse, bir firmada çalışırken cumartesi günü öğlen mesai bittikten sonra biri beni aradı. “Bizim bir web sitesine ihtiyacımız var, siz yapar mısınız?” diye sordu. Bende o dönemde haftanın 6 günü çalışıyorum, bir tek pazarım var, o gün dinleniyorum. Fazladan para güzel olur düşüncesiyle “tamam, yarın (pazar günü) görüşelim” diye anlaştık. Normalde pazar günü öğlen 2 ‘de uyanarak uykunun bokunu çıkaran ben, o gün sabah 9 ‘da kalktım, gittim adamla görüşmeye. Adamla tam 2 buçuk saat konuştuk, dernek sitesi yaptırmak istiyordu.
Görüşme esnasında adama dedim ki, “bakın, ben web yazılımcıyım. Sizin istediğiniz sitenin sıfırdan yazılımını çok rahat yaparım fakat 2 ay sürer. 2 ay süreceği için (atıyorum) 2 bin TL civarı bir ücret tutar. Fakat aynı siteyi hazır script ile çok daha kolay, çok daha iyi ve çok daha hızlı 2 haftada yaparım, o da (atıyorum) 750 TL” olur. İşin neticesinde adam “tamam, süper. Ben kararımı verdim. Seninle çalışıcam. Fakat yarında bir arkadaşla randevulaşmıştık. Formalite icabı onunla da bir görüşeyim, ona ayıp olmasın, sonra seninle çalışmaya başlayalım” dedi.
Aradan 1 hafta geçti, adamdan ses yok. Normalde görüşme yaptığım ve bana geri döneceğini söyleyip de dönmeyen kişileri aramam ama tek dinlenme günümü feda etmiş olmamın can sıkıntısıyla adamı “dönüş yapmadınız, hayırdır?” diye aradım. Adam bana cevap olarak “görüştüğüm arkadaş özel yazılım siteyi 600 TL ‘ye yapacağını söyledi, o yüzden onunla anlaştık” dedi.
Şimdi burada bu sektörü bilen arkadaşlar, tamamen o kişiye özel olarak sıfırdan kodlanan, yönetim panelli bir sitenin 1-2 aydan kısa sürede yapılmayacağını bilir. Asgari ücretin 700 TL civarı olduğu bir dönemde kimse de özel yazılım siteye 600 TL fiyat çekmez. Benim buradaki salaklığım, ne diye adama “özel yazılım” ve “hazır script” kavramlarını anlatıyorsun… Adam zaten özel yazılım nedir, hazır script nedir bilmiyor. Adamın aklına bu kavramları sokunca, benden edindiği 3 kuruşluk bilgiyi yanlış yorumlayıp, başkasının yalanına inanıyor.
Para Konuşur
Pek çok profesyonel yazılım ve web tasarımcı arkadaş bana kızacak ama kabul etmemiz gereken bir şey var arkadaşlar; Hazır scriptlere bok atarak, onların avantajlarını örtemezsiniz. Hayatının neredeyse yarısını web yazılıma vermiş biri olarak söylüyorum bunu. İşin neticesinde para konuşur.
Bizim özel yazılımla ve tasarımla birkaç ayda yaptığımız bir işe 4-5 bin TL hatta 10 binlerce TL fiyat çekip iş alamazken, birkaç haftada edindiği 3 kuruşluk bilgiyle hazır script web sitesi kuran bilişim cahillerinin bin TL ‘ye onlarca site işi alıp köşeyi döndüğünü görüyorum. Ben Android Uygulama geliştireyim diye Java, XML kodlarıyla kendimi parçalarken “100 TL ‘ye sitenizin mobil uygulamasını yapıyoruz” diyerek, 2 satırlık ve kopyala/yapıştır WebView koduyla, 5 dakikada sitenin apk ‘sını oluşturanların yüzlerce iş aldığını görüyorum.
Sözün özü, biz ne kadar “hazır scriptler kötüdür, özel yazılım iyidir” desek de (ki ben demiyorum), günün sonunda uygun fiyat verenler ceplerini doldurup, biz idealistliğimiz ve boş cebimizle sektörde sürünmek, bir noktadan sonra bütün bilgimizi, tecrübemizi, çabamızı kenara atıp, alakasız işlerle geçimimizi sağlamak zorunda kalıyoruz. Çünkü işin neticesinde iş yaptıracak kişi “özel yazılım mı yapmış, hazır script mi kullanmış, hangi kodu kullanmış, PHP ile mi yazmış yoksa ASP.Net ile mi yazmış” gibi konulara bakmıyor. Baksa bile anlamıyor. Anlarsa zaten bir web tasarımcı aramaz, kendi yapar. Adamın baktığı şey www.bilmemne.com diye yazıldığında veya sağda solda “benim web sitem var, adresi bu, gir” dediğinde, kendisine ait, iyi kötü bir web sitesine girilebilmesidir. Sen bunu bir şekilde yaptıktan sonra en önemli şey bu işi kaç paraya yapacağındır. Günün sonunda da en düşük fiyat veren kazanır.
Sen uygun fiyat verdikten sonra web sitesini yaptıracak kişiye istediğini söyleyebilirsin. Bilgi sahibi olmadığı için maalesef inanmakla mükelleftir. Lan ben “kızım Google ‘da çalışıyor, size yardımcı olur” diyerek iş almaya çalışan adam gördüm. Benim karşıma geçtiğinde, birkaç soru sorduğumda, kızının sikimsonik bir Google Adwords reklam ajansında çalıştığını itiraf etmek zorunda kaldı.
Her Hazır Script Site Aynı Değildir
Birde buradan özellikle vurgulanması ve bilinmesi gereken önemli bir unsur var; Her hazır script site aynı veya kaliteli değildir. Çünkü hazır scriptler alt yapı, tema, eklenti vs. konularında size hızlı kurulum imkanı sunarlar. Fakat iş bununla bitmez. Arka planda yapılması gereken bir dünya iş vardır. Site hızı, sayfa tasarımı, optimizasyon çalışmaları, site özellikleri vs saymakla bitmez.
Belki bu hazır scriptler ile 2 saatte bir web sitesi yapabilirsiniz. Fakat o sitelerin kayda değer ve günümüz standartlarında kaliteli denebilecek seviyede olması için en az 2 haftalık emek gerekebilir. Elbette söz konusu bu emekler web tasarımdan anlamayan kişilerin görebileceği emekler değildir. Bu nedenle piyasada çok sayıda hazır scriptler kurarak web tasarımcı geçinen kişi bulunmaktadır. Halbuki web tasarımcı olmak çok ciddi bir emek, tecrübe ve çalışma gerektirir.
SONUÇ
Toparlayacak olursak, bu sadece yazılım veya web tasarım alanında geçerli bir durum değil. Vakti zamanında şarkıcılar kaset ve CD satmak için bir taraflarını yırtarken Apple ‘ın müzik marketi çıktı, Steve Jobs şarkıcıları ikna etmek için bir yerlerini yırtıyordu. Şarkıcıların şarkıları internette paylaşılınca hemen siteler erişime engelleniyordu, telif hakkı ihlali konusunda bir dünya davalar açıyorlardı. Şimdi şarkıcılar direkt olarak şarkılarını internete kendileri koyuyorlar. İnsanlar şarkılarını paylaşsın, internette daha çok dinlensin diye kırk takla atıyorlar.
YouTube yükseliş dönemine geçince TV kanalları YouTube ‘a ve YouTube ‘ta içerik üretenlere demediğini bırakmıyordu. İtibarsızlaştırmak için ellerinden geleni yapıyorlardı. TV ‘de yayınlanan bir şey YouTube ‘a eklenince hemen telif atıyorlardı. Şimdi kanallar YouTube ‘ta canlı yayın yapıyorlar. Programları direkt olarak YouTube ‘a ekliyorlar.
Velhasıl kelam, bilişim dünyası ve teknoloji çok büyük bir dalgadır arkadaşlar. O dalganın karşısında durup ona engel olmaya çalışırsanız boğulursunuz. Yapabileceğiniz en ideal şey, bir sörf tahtası bulup, dalgaya ayak uydurmaktır. Kalın sağlıcakla…
Ayrıca Kodcu Herif 'te yer alan aşağıdaki konulara da göz fırlatabilirsiniz =)
