Yaptırdığı sosyal paylaşım sitesine mobil uygulama yapma ile ilgili gelen soruyu cevaplıyoruz.
SORU:
Merhaba,
kodlama konusunda hiçbir fikrim olmadığı, öğrenmek için vakit ayıramadığım için ücretini ödeyerek facebook benzeri sosyal medya sitesi yaptırdım. bu sitede özel mesajlaşma, forum, fotoğraf ekleme gibi birçok özellik bulunuyor. (kodlama öğrenmek için bir kursa yazıldım) çağa ayak uydursun diye bu sitenin mobil uygulamasını yapmak istiyorum. buna yapan web siteleri var ama aylık bir ücret istiyor ve web sitesinde mevcutta var olan bildirim (notification) özelliği (mesaj, alıntı, beğeni vs.) yok sanırım. En azından ben göremedim.
Özetle; web sitemin mobil uyumlu görüntüsünü bildirimleri ile birlikte android (ios’a her yıl 100$ vermek kerizlik gibi geliyor) cihazlarda kullanmak istiyorum.
1- Bunun için ne(ler) bilmem gerekli?
2- Mevcutta günde 9 saat çalıştığım bir işim olduğunu varsayarsak bu uygulamayı yapmam tahminen ne kadar zamanımı alır?
3- Benim bunu yapmam uzun (en az 6 ay) sürecekse ücreti karşılığında yaptırmanın bana maliyeti tahminen ne kadar olur?Okumaya zahmet ettiyseniz tşkler.
CEVAP:
Sosyal Paylaşım Sitesi Sahibi Olma
Dostlar, yurttaşlar, Romalılar… Ben sosyal paylaşım sitesi sahibi olma fikrinizi gömmeye geldim, övmeye değil… Tarihin en etkili konuşması olarak kabul edilen, Caesar ‘ın ölümünün ardından Marcus Antonius ‘un Romalılara yaptığı konuşmayı sosyal paylaşım sitesi sahibi olma fikrine uyarlayasım geldi.
Facebook, Twitter ve türevlerini görünce iştahımız kabarıyor. Adamlar ne paralar kırıyor hatta dünyada kayda değer bir şekilde söz sahibi oluyor. Bizde “ya tutarsa” kafasında, “en azından Türkler kullansa yeter” düşüncesiyle heves edip dalıyoruz bu işe. Fakat TUTMAZ, TUTAMAZ! Yapmayın, gözünüzü seveyim. Ayak üstü en az 10 tane neden sayarım. Facebook, Twitter ve türevleri Türk olsaydı, onlarda tutmazdı. Çünkü olay sadece kaliteli bir yazılım ve reklamdan ibaret değil.
Bakın çok basit bir örnek vericem bu konuya benzer, (ki daha önce vermiş olmam lazım); Bundan yaklaşık 10 sene önce tamamen yerli dosya yükleme sitesi yapıldı. Bizde “yerli malı, yurdun malı, herkes onu kullanmalı” kafasında kendilerine destek olduk. O dönemin sağlam upload yapan kişilerinden biriydim. 256 kbps bağlantı ile yüzlerce MB’lik dosya upload ediyordum. Şimdi kullandığımız bağlantı o dönemin 100 katı, 1 GB göndermek 1 gün civarı sürüyordu gerisini siz düşünün nasıl bir manyaklık…
Neyse, biz baya destek olduk kendilerine, baya büyüdüler, ses getirdiler. Türkiye ‘de RapidShare ve diğer sağlam dosya paylaşım sitelerine ciddi rakip oldular. “İşte Türkiye ‘de dünya standartlarında bir site” diye gurur duyuyoruz, hop siteye mahkeme kararıyla yasak geldi. Dosya paylaşım sitesi olduğu için domain değiştirip yoluna devam edemezsin, bütün linkler öldü haliyle, site de kapandı. Fakat RapidShare yoluna devam etti. Elbette işin sonunda onlarda yalan oldu ama aradan baya zaman geçti.
Sosyal paylaşım sitesinin özü insanların özgürce paylaşımlar yapabildiği platformdur. Dolayısıyla insanlar özgürce paylaşım yapabileceği bir platformda bulunmak isterler. Eğer Türkiye ‘de özgürce paylaşım yapılabilecek bir platform oluşturup, insanların o platformda özgürce paylaşım yapmasının neticesinde herhangi bir müdahale ile karşılaşmayacağını düşünen var ise kendisine gülerim. Facebook, Twitter ve türevleri bize ait, üstlerinde herhangi bir yaptırım gücü olmamasına rağmen sürekli müdahale edilmeye çalışılıyor bizim ülke yönetimi tarafından. Müdahale girişimleri sonuçsuz kalınca hop yasaklanıyor. Küçük bir isyan peydah oluyor, tekrar açılıyor, aç kapa, aç kapa yalama oldu.
Artık yerli malı kafası da kalmadı kimsede. “Biz Türküz, o yüzden bize destek olun” şeklinde beklentiler karşılıksız kalıyor. Çünkü “Hepimiz yerli malı kullanmalıyız” diye düşünüp hareket edecek olsak kayda değer kullanacak bir şey bulamayacağız. Neyse, mevzu üçüncü dublesini yudumlayanların sofrasındaki muhabbete döndü, toparlayalım…
Mobil Uygulama Yapmak / Yaptırmak
Bu mobil uygulama yapan, hatta bir çok büyük haber sitesinde de haberi yapılmış, billurlu sitelerden birinin sistemini merak edip müşteri gibi sorular sordum. Sanırım biraz fazla bilinçli sormuş olucam ki, attığım maile cevap vermesi gereken müşteri temsilcisi “sorularınızı patronumuz X beye yönlendiriyorum. Kendisi size daha sağlıklı bilgi verecektir” dedi. Patron X bey ise “sorularınızı pazartesi cevaplayacağım” dedi. Aradan 4 ay, yani 16 pazartesi geçti, hala sorularıma cevap gelmedi, geleceğini de sanmıyorum. Çünkü kendileri standart, taslak bir sistem kurmuşlar, çatır çatır sırf “mobil uygulamamız var” demek isteyenler için sözde web sitesi mobil uygulaması yapıyorlar. Aynı günümüzde “100 TL’ye web sitesi” diye satılan, dandik yönetim panelli, statik, 5 para etmez web sitelerinin mobil versiyonları gibi…
Bir web sitesine tam anlamıyla uygun bir mobil uygulama yapmak yada yaptırmak istiyorsanız sıfırdan kodlayacaksınız. Varsa veri tabanını bağlayacaksınız. O da bu mobil uygulama yapan hazır sistemler ile mümkün olabilen bir şey değil.
Bir web sitesi ya da mobil uygulama yapmak ile ilgili süre vermek mümkün değil. Uygulama dediğin 5 dakikada da yapılır, 5 ayda da yapılır, hatta yapılıp 5. yılında hala geliştirilmeye devam da edilebilir. Geçen akıl fukarası kardeşimizin biri videolarımdan birinin altına yorum yazmış “he iki kod yazdın uygulamamı yapmış oldun yani” diye… Bilmeyen kardeşlerimizi ve o akıl fukarası kardeşimizi bilgilendireyim, uygulama dediğin senin verdiğin görevi yerine getiren sistemdir. Bu son derece gelişmiş, yıllar süren çalışmaların sonunda yapılmış bir muhasebe sistemi de olabilir, 5 dakikada yapılan ve sadece toplama işlemi yapan bir sistemde olabilir. Bilmiyorsun, bari konuşma…
Dolayısıyla mobil uygulamayı ne kadar sürede yapabileceğini söylememin kesinlikle imkanı yok. Benim 1-2 haftada yaptığım yazılımlarda var, 3 ayda bitirdiğim sağlam yazılımlarda var. Senin bilmediğini varsayacak olursak elbette süre uzun olacaktır. Üstelik 9 saat bir işte çalıştığını ve fazla vakit ayıramayacağını düşünecek olursak bu süre çok uzun olacaktır diyebilirim. Yıl bazında dahi konuşabiliriz.
Tüm bunların yanı sıra, kendin yapabilecek potansiyele sahip olsan dahi, siteyi başkası yaptığı için işin daha zor olacak. Çünkü mobil uygulama site ile bağlantılı olacağı için siteninde kodlama yapısını anlaman gerekecek, ki bu yazılımcılar için işkencedir. Hiç bir yazılımcı, başkasının yaptığı bir yazılımı çözmekle uğraşıp, onun üzerinde çalışmak istemez. Öyle ki daha fazla çalışıp sıfırdan kendi yazılımını yapmayı tercih eder.
“Parasını vereyim, yaptırayım” demen durumunda ise, yine süre bazlı bir şey söylemem mümkün değil ama mantık hesabı yapmak mümkün. Söz konusu uygulama sıfırdan yazılacak ve sosyal paylaşım sitesi gibi kapsamlı bir site ile entegre olacak. Her şeyden önce bu tarz ciddi işler için freelance çalışan bir arkadaşa işi teslim etmen pek mantıklı değil. Freelance iş yapmış biri olarak hiç bir freelance iş yapan kardeşimizin aşına taş koymak istemiyorum ama piyasada çok fazla kötü freelance iş yapan var. Uzun soluklu işler için kurumsal firmalar şart.
Tamamen kafadan atalım ve kurumsal bir firmaya iş verilerek 4-5 ayda yapılacak bir mobil uygulama olduğunu düşünelim. Bu uygulama içinde 2 eleman çalışacak diyelim. O elemanların her birinin maaşı, sosyal hakları yaklaşık 2 bin lira, yani ayda 4 bin lira. Şirketin muhasebecisi, ofis kirası, elektrik, su, stopaj falan aylık 2 bin diyelim. Patrona da para lazım, bağ-kur ödeyecek, kişisel ihtiyaçlarını karşılayacak, ona da 2 bin de. Daha bu işin vergisi var, adam kazandığı paradan vergi ödeyecek, dolayısıyla vergiyi de temel giderlerine artı olarak ekleyecek, ki bu o paranın senin cebinden çıkacağı anlamına geliyor. Kısacası aylık en az 8 bin TL para demek. Yani mobil uygulamayı yaptırmak 4-5 ay sürerse 32-40 bin TL, ki bu vergi eklenmemiş ve minimum temel giderlerin hesaplanmış hali.
Sorunda “sosyal medya sitesi yaptırdım” demişsin ama kimse küçük paralara sosyal medya sitesi yapmaz. Ona “sosyal medya sitesi kurdurdum” desen daha sağlıklı olur. Çünkü piyasada bir sürü beleş sosyal medya scripti dolanıyor. Elemanlar indirmiştir onlardan bir tanesini bedavaya, yarım saatte kurmuştur, bir sürede düzenlemek ile uğraşmıştır.
SONUÇ
Hedeflerinizin büyük yada küçük olması bu noktada önemli değil. Burada önemli olan söz konusu işin büyüklüğü. Her zaman olduğu gibi yine son derece açık ve dürüst bir şekilde söylicem; web sitesi ya da mobil uygulama yaptırmak isteyen herkes bu konularda bilinçli olsaydı, piyasada web sitesi yada mobil uygulama yaptıranların yarısından çoğu aç kalırdı. Sadece doğru düzgün iş yapanlar para kazanırdı. 2 kod öğrenip doğru düzgün iş yapmayanlarda kendilerini geliştirmek zorunda kalırdı. Fakat bu sektörde işi en iyi bilenler değil, en iyi müşteriyi bağlayanlar para kazanıyor ve bu büyük oranda yalan söyleme pahasına yapılıyor.
Benim tavsiyem, hiç mobil uygulama yaptırmak ya da yapmak hevesine girilmemesi. Yapılsa ya da yaptırılsa dahi bu çok büyük bir katkı sağlamayacaktır. Olur da aktif kullanıcı sayısı bir kaç yüz bin olursa (ki bence bu çok zor), o zaman bir mobil uygulama düşünülebilir.
Ayrıca Kodcu Herif 'te yer alan aşağıdaki konulara da göz fırlatabilirsiniz =)
