E-Ticaret girişiminde tedarikçi bulmak, dikkat edilmesi gerekenlerin neler olduğuna ve stoklamaya dair gelen soruyu cevaplıyoruz.
SORU:
Merhabalar. Yazılarınızı beğenerek okumaktayım. Ve soruları olan herkese içtenlikle ve sabırla cevaplar verdiğiniz için sizi tebrik ederim.
Yakın zamanda bir ofis tutup bayan tesettür giyim ağırlık bir e-ticaret sitesi kurma çalışmasındayım. Bu arada daha önce çalıştığım firmada farklı bir sektör (saat mağazası) olmak üzere son 1 yıl içerinde n11.com dan 250 bin tl lik bir satış grafiğim var. Aynı zamanda son 8 yıldır sıcak satış ve son 3 yıldır da mağaza yöneticiği yapmaktayım. Sitede içerik olarak tesettür giyimin yanında, bayan çanta, bayan cüzdan ve bayan ayakkabı düşünüyorum. İlerleyen zaman zarfında da çocuk giyimi koyak niyetindeyim. E-ticaret sitesinin yanında n11.com, hepsiburada.com, eptt.gov.tr ve sosyal medya kanallarından satış yapmak istiyorum. Bu iş için ayırdığımız bütçemiz 100 bin tl. Ve artı olarak kosgeb genç girişimci desteklerinden faydalanmak istiyoruz ki yaptığım görüşmelerde bundan faydalanabileceğimiz yönünde olumlu dönüşler aldım.
İlk etapta benimle beraber eşim olmak üzere 2 bayan arkadaş çalışacağız.İş dağılımı olarak Ürünlerin stok takibi, kargolanması, pazar yerleri satışlarıyla ve sitedeki grafik işlemleriyle ben ilgileneceğim. Bayan arkadaşlarda sosyal medya yönetimi, müşteri sorunları ve siteye veri girişleriyle ilgilenecekler.
Site reklamı, SEO ve adwords için yıllık 50 bin tl lik bir bütçe ayırdık tabi satışlarımız hızlılığına göre bu rakamı da yükseltebiliriz.
Yaptığım hesaba göre kosgeb desteğini aldığımızı düşünürsek ilk 4 5 ay olmayabilir fakat kalan aylarda ortalama günde 9 10 paket sipariş çıkarabilirsek (net karlılığı 35 tl olarak hesapladığımda) yıllık giderlerimizi çıkartıp sermayemizi biraz güçlendirebiliriz. Pazarlama alanında ve vereceğimiz hizmette kendimize güveniyoruz.
Fakat bu planlamalarımızın yanında soru işaretlerimizde mevcut tabii. Giyim sektörüne biraz uzağız ve bunu da daha çok efor sarf ederek kapatacağımızı düşünüyorum. Yanımda ki bayan arkadaşlar tesettürlü ve modayı yakından takip ediyorlar. Satacağımız ürünlerin bi kısmını stoklu çalışmak istiyoruz. Örneğin 100 tl ye kadar olan bayan giyim, ayakkabı ve çanta gibi. Belli kısmını da satılınca tedarik yöntemiyle. Fakat tedarikçilerle anlaşma konusunda ne gibi yollar izlemeliyim bunlara tam olarak hakim değilim. Nelere dikkat etmeliyim? İlk başta ne kadarlık bir stoklama yapmalıyım? Yaptığım planlamada eksik olan yada düzeltilmesi gereken yerler varsa uyarıda bulunursanız sevinirim.
Şimdiden vereceğiniz cevap için çok teşekkür ederim.
İyi günler.
CEVAP:
Soruyu okurken “yeeehhh! Soru dediğin budur!” dedim. Hatta bir ara “acaba bir soru mu okuyorum yoksa bir e-ticaret girişiminde bulunmadan önce yapılması gerekenleri anlatan bir makale mi okuyorum” şeklinde tereddüt yaşamadım desem yalan olur. Çünkü, tecrübe ve e-ticarette başarılı olmaya dair nitelik var, ekip ve sermaye var, destek alma çabası var, alt yapı çalışması var. En önemli kısımlar arasında yer alan tedarikçi bulmak ve stoklama konusunda da araştırma yapılıyor. Özetle kişisel olarak bu kadar mantıklı adımların atıldığı bir girişimin başarılı olabilmesi için hiçbir engel göremiyorum.
Tabi her ne kadar arabamızı yol ve hava şartlarına göre kusursuz bir şekilde hazırlasak da, bu yolda kaza yapmayacağımız ya da sıkıntı yaşamayacağımız anlamına gelmez. Sadece kaza yapma ya da sıkıntı yaşama ihtimalimizi minimuma indirir. Çünkü siz her ne kadar yola sağlam çıkmaya hazırlansanız da, arabayı düzgün kullanmazsanız ya da düzgün kullanmayanlara karşı dikkatli olmazsanız da kaza yapabilirsiniz. Hem sorunun içinde değinmek istediğim konulara değineyim hem de ana soruya cevap vereyim. Bu arada sorunun başında belirttiğin güzel duyguların içinde teşekkür etmeyi ihmal etmeyeyim =)
KOSGEB Desteği Almak
KOSGEB desteği almak konusunda pek çok kişi yanılgıya düşüyor. Aklına bir girişim fikri gelen pek çok kişi “devlet iş kuracaklara 50 bin TL para veriyormuş. Hadi bizde 50 bini alıp iş kuralım” şeklinde heves ediyor. Fakat kazın ayağı öyle değil. İşin temeline inecek olursak, KOGEB desteği Avrupa Birliği uyum kriterleri çerçevesinde verilen bir destek. Devlet, belediyelere yıllık bir limit veriyor. Limiti yüksek olan belediyeler yılda 4-5 kere, düşük olanlar yılda 1-2 kez kurs açıyor.
Büyük olasılıkla bazı kriterleri yine belediyeler belirliyor. Öyle ki, bazı belediyeler “destek alacak olan kişiler bizim belediyemizin ilçesinde ikamet ediyor olması gerek. Kuracakları iş modeli üretim bazlı olması gerek” şeklinde kriterler koyarken, bazıları böyle kriterler koymuyor. Desteğe başvuran kişi sayısı yüksek olunca, bir kontenjan belirleniyor ve sınav düzenleniyor. Atıyorum 200 kişinin başvurduğu ve 30 kişilik kontenjanın olduğu bir dönemde, düzenlenen sınavdan en yüksek not alan 30 kişi kabul ediliyor ve eğitim veriliyor. Eğitime katılımı aksatmayanlar ise sertifika alarak destek almaya hak kazanıyor.
KOSGEB Desteği Para Dağılımı
Diğer bir çok önemli mesele ise, 50 bin TL ‘nin, 50 bin TL ‘sini de alamıyorsunuz. Söz konusu 50 bin TL ‘nin 2 bin TL ‘si şirket kuruluş giderleri, 18 bin TL ‘si makine, teçhizat, ofis donanımı ve 30 bin TL ‘si işletme giderleri yani ofis kirası, elektriği, suyu gibi giderler için alınabiliyor. Burada dikkat edilmesi gereken bir diğer çok önemli husus ise, örneğin sizin 30 bin TL ofis gideriniz var ise bu 30 bin TL ‘nin tamamını devlet vermiyor. Zira söz konusu destek sistemi harcadığınız paranın yüzde 60 ‘ını size vermek üzere kurulu. Yani ofis gideriniz 50 bin TL ise, siz 50 bin TL ‘yi cebinizden harcıyorsunuz, daha sonra devlet size 30 bin TL veriyor.
Pek çok kişinin asıl ihtiyaç duyduğu hammadde ya da ürün giderine ise destek verilmiyor. Yani sizin şirketinizin ana gideri olacak olan ürünler için kuruş destek alamıyorsunuz.
Tüm bunların yanı sıra bir dünya evrak hazırlamak gerek. Söz konusu evrak işleri o kadar karışık olabiliyor ki, 2-3 bin TL karşılığında sizin evraklarınızı hazırlayan danışmanlık şirketleri var. Zaten KOSGEB önüne gelene para dağıtıyormuş gibi düşündüren de onlar. Birde her prosedürü yerine getirip, iş para alma kısmına gelince sorunlar yaşayanların olduğunu da belirtmeden geçmeyeyim.
Velhasıl kelam, KOSGEB desteğine başvurun, destekten para almaya çalışın fakat planlarınızı KOSGEB ‘den para geleceğini düşünerek yapmayın. Aksi halde çok ciddi maddi sıkıntılar yaşanması kaçınılmaz olabilir.
Satış ve Pazarlama
Aslında ziyadesiyle tecrüben, başarılı çalışmaların olması nedeniyle satış ve pazarlama konusuna girmek gereksiz. Fakat cevaplanan sorular kişiye özel olduğu kadar genelin yararlanması amaçlanan konular olduğundan ucundan değinmekte fayda var. Aksi halde tereciye tere satmaya çalışmak olurdu =)
Kendi e-ticaret sitenizin olmasının yanı sıra, N11, HepsiBurada, eptt son derece ideal satış kanalları. Gereken kalitede ürün girişleri yapılması ve reklamların verilmesi durumunda kolaylıkla başarılı olmak mümkün. Her ne kadar soruda belirtilmemiş ama gittigidiyor da bir alternatif. Fakat girilmesini tavsiye etmediğim bir alternatif. Zira N11, HepsiBurada gibi aracı sitelere ücret ödemeden istediğiniz kadar ürün girebiliyorsunuz fakat gittigidiyor ekleyeceğiniz ürün sayısına göre sizden hem mağaza parası alıyor hem de komisyon. Üstelik N11, HepsiBurada ‘da ulaştığınız satış rakamlarına ulaşamıyorsunuz. Dolayısıyla gittigidiyor ‘da ya ücretsiz mağaza modeline geçecek ya da yakında bu diyardan gidecek.
Pazarlama ayağında da sosyal medya en hassas olunması gereken ayak. Zira giyim söz konusu olunca sosyal medya çok ciddi imkanlar sunuyor. Özellikle Instagram, giyim satışı yapan e-ticaret siteleri için kesinlikle çok özen gösterilmesi gereken sosyal medya platformu. Hem kaliteli paylaşımlar yapılmalı hem de sosyal medya reklamları çıkılmalı. Normal şartlarda Google AdWords reklamları birinci plandayken, giyim alanında e-ticaret sitesi söz konusu olunca sosyal medya platformları birinci sıradadır.
Tedarikçi Bulmak
Şimdi gelelim sorunun odak noktasına. E-Ticarette en sıkıntılı konulardan biri sağlam bir tedarikçi bulmak. Çünkü internetten sipariş veren müşteri, sipariş ettiği ürünün en kısa sürede gelmesini ister. Eğer ki stoklu çalışılmaz, tedarikçiden tedarik ederek çalışılır ise ve tedarikçi de sorun çıkar ise bu müşteri memnuniyetsizliğine neden olur. Diğer yandan siz sipariş edilen ürünü 1-2 gün içerisinde değilde, tedarikçiden tedarik edip 3-4 gün sonra göndermeye dayalı bir sistem kurarsanız, müşteri size sipariş vermekten vazgeçebilir.
Bu ve benzeri nedenler ile tedarikçilerin kısa sürede ürün alabileceğiniz mesafelerde olmasının önemi büyük. Bu sayede atıyorum, öğlen 2 gibi sipariş gelirse, 1 saat içerisinde ürünü tedarikçiden tedarik edip, akşam saat 5 ‘e kadar kargoya yetiştirebilirsiniz. Tabi tedarikçiden tedarik edeceğiniz ürünün her daim elinde hazır olup olmadığını da sormanız çok önemli. Bazı tedarikçiler sipariş geldiği zaman ürünün üretimini yaptığı için sorunlar çıkabilir, başka bir satıcı tedarikçinin elindeki bütün malları siz almadan hemen önce alabilir vs. Bu vesileyle müşteriye vaat ettiğiniz sürede ürünü gönderemez ya da siparişi iptal ederseniz yine müşteri memnuniyetsizliği yaşanır.
Dolayısıyla stoklu çalışmak her daim hem müşteri memnuniyeti hem de satıcı için en ideal yöntemdir. Şimdide stok meselesine göz fırlatalım.
Tedarikçi Fiyat ve Kalite
Tedarikçi arayışlarında yukarıda belirtilen hususların yanı sıra dikkat edilmesi gereken şey elbette fiyat ve kalitedir. Pek çok tedarikçi pazarlık payı dediğimiz, asıl verebileceği rakımın bir tık üstünde rakam verebilir. Dolayısıyla sizin bir tık alt rakamı sorgulamanızda fayda var. Fakat tedarikçi ısrarla sizin belirttiğiniz rakamı kabul edemeyeceğini belirtiyorsa o zamanda zorlamak size kazandırmaktan çok kaybettirir. Zira düşürdüğünüz fiyat nedeniyle tedarikçi “zaten gereğinden fazla ucuza alıyor, siparişini geciktirsek de olur” ve benzeri şekilde sıkıntılar yaşatabilir.
Elbette uygun fiyatlı ürün tedarik etmek kadar kaliteli üründe tedarik edilmelidir. Neticede o ürünü alacak ve satacaksınız. Dolayısıyla siz ne kadar ucuz tedarikçi arayışı içerisine girerseniz o kadar sıkıntı yaşama ve yaşatma potansiyeliniz var demektir. Tedarikçi arayışlarında uygun fiyata odaklanılmasından ziyade kaliteye odaklanılmalı ve kaliteli ürün üreten tedarikçi bulunduğunda ise mümkün mertebe fiyat pazarlığı yapılmalıdır.
Stok Belirlemek
Bireysel tecrübelerimden ve gözlemlerimden yola çıkarak rahatlıkla söyleyebilirim ki, en ideal stoklama modeli deterministik stok modelidir. Yani ne zaman ne kadar ürünün gideceğini bilerek yapılan stoklamadır. Bu sayede stok maliyetleri minimum olurken, elde paranın az malın çok olması sıkıntısına düşülmez. Fakat ne yazık ki e-ticarette determenistik stok modelini uygulamak çokta mümkün değildir. Zira e-ticarette her zaman hangi üründen, kaç tane satılacağını tam anlamıyla bilemezsiniz. Sadece aşağı yukarı bir tahminde bulunabilirsiniz ve bu tahminler doğrultusunda hareket edebilirsiniz.
Bu doğrultuda en ideal yöntem satılma oranı düşük ürünlerden en azından bir tane, çok gitme potansiyeline sahip ürünlerden ise birkaç tane elde bulundurulan yöntemdir. Satılan ürünün yerine de kısa sürede yenisini tedarik etmek, müşteri ve satıcı bazlı yaşanması muhtemel sıkıntıları minimuma indirir.
SONUÇ
Güzel bir soru gelince konu böyle uzuyor işte… Neyse, netice olarak bir girişimde ne kadar sağlam adımlar atılırsa o girişimin başarılı olma potansiyeli o kadar yüksektir. Bu girişimde de bunu görüyor ve inanıyorum ki aynı sağlam adımlar atılarak yolda yürünmesi durumunda başarılı olacağına inanıyorum. Yolunuz açık olsun…
Dip Not: Bu konu vesilesiyle 600. özgün konumuzu da KodcuHerif.Com ‘da yayınlamış olduk. 700. konumuza en kısa sürede ulaşmak dileğiyle =)
Ayrıca Kodcu Herif 'te yer alan aşağıdaki konulara da göz fırlatabilirsiniz =)
