Bilişim vadisi için silikon vadisi benzetmesi aslında çok abartı. Fakat hem çıkan haberler hem de yaratılan algı bu yönde. Zira bilişim vadisi için “oluşturulacak ekosistem ile dünya ölçeğinde teknoloji üssü olacak” şeklinde ifadeler kullanılıyor. Hem bilişim vadisi hem de silikon vadisi hakkında biraz bilgi vermeye çalışıp, bilişim vadisine dair çıkan haberlerin gerçekçiliğini, bilişim vadisinin belirtildiği üzere dünya ölçeğinde bir teknoloji üssü olma ihtimalini değerlendirelim. Konu hakkındaki düşüncelerinizi de yorum kısmına yazabilirsiniz.
Bilişim Vadisi
Bilişim vadisi özetle 3,5 milyon metrekare alana kurulu, konum olarak İstanbul, Bursa ve Kocaeli gibi Türkiye ‘nin sanayi alanında büyük şehirlerinin kesiştiği yerde bulunan bir teknoloji üssüdür. Henüz tam anlamıyla yapım aşaması tamamlanmamış olsa da, tamamlanan alanlarda kısmı olarak faaliyetlere başlanılmış durumda. İnşaatın 2. etabının sonbahar sonuna kadar tamamlanması ümit ediliyor.
Amaç elbette, bilişimin ülkelerin kalkınmasında çok önemli bir paya sahip olmasından dolayı, bilişim alanına yönelik çalışmalardaki pastadan pay almak. Zira biz bunu yıllardır KodcuHerif.Com ‘da “bilişime, teknolojiye yatırım yapılması, destek verilmesi lazım. Dünyada söz sahibi ülkeler bu alanda yaptıkları çalışmalar ile söz sahibi oldular” şeklinde yazmaktan parmaklarımızda tüy bitti. “Zararın neresinden dönülürse kardır” şeklinde fakir tesellisi edinerek bu gelişmeyi yinede sevindirici buluyoruz.
Silikon Vadisi
Bilişim vadisinin benzetildiği silikon vadisine gelecek olursak, karşımıza çok başka bir senaryo çıkıyor. Zira bundan yarım asır kadar önce, bir ekip tarafından devrim niteliğinde olan silikon çipler üretiliyor. Bu silikon çipler pek çok teknolojik gelişmede büyük rol oynamanın yanı sıra sahiplerine çok büyük para kazandırıyor. Daha sonra bu 10-15 kişilik ekip dağılıyor. Herkes kendi payını alıp, aynı bölgede kendi bilişim alanına yönelik işlerini kuruyor. Bu bölgedeki bilişim alanına yönelik faaliyet gösteren girişim ve firma sayısı artınca, Amerika Kaliforniya ‘daki San Francisco vadisinin bir parçası olan San Jose vadisinin adı kendiliğinden silikon vadisi oluveriyor. Yani bizdekinin aksine devlet tarafından plan, proje, teşvik ve benzeri şekilde oluşmuyor.
Silikon vadisinin dünya çapında teknoloji merkezi olması, dolayısıyla bugün Amerika ‘nın dünya ekonomisinde lider olması, silikon vadisindeki 1 tane şirketin bile koskoca ülkelerin yıllık gelirine eşit değerde olması elbette pek çok ülkenin iştahını kabartıp silikon vadisi benzeri bir yapı kurmaya çalışmasına neden oluyor. Fakat Litvanya’da Vilnius Tech Park, Rusya’da Skolkovo ve daha pek çok ülkede silikon vadisine benzer yapılar kurulmaya çalışılsa da, hiçbir ülke silikon vadisinin yanına dahi yaklaşabilen bir yapı kurabilmiş değil. Hatta ikinci bir silikon vadimiz daha olsun, daha da güçlenelim şeklinde düşünen Amerika ‘da çabalarının karşılığını alabilmiş değil.
Bu Vadilerin Esprisi Nedir?
Silikon vadisi dediğimizde bilişim dünyasının cenneti aklımıza geliyor. Google, facebook, Apple, Microsoft, Intel, Oracle, Twitter, Cisco ve daha sayabileceğimiz pek çok dünya lideri veya dünyada alanında söz sahibi bilişim firmaları silikon vadisinde. Peki neden oradalar? Nedir bu silikon vadisinin esprisi? Bilişim vadisinin ne esprisi olacak? Neden firmalar bilişim vadisinde olmak istesin? Bunlara inceden göz fırlatalım.
Prestij
Öncelikle silikon vadisi bilişim dünyasının prestij merkezi. Yani siz kişilere büyük firma olduğunuz yönünde bir izlenim vermek istiyorsanız faaliyet alanınızın prestijli bir yerde olması gerek. Buna en büyük örnekte günümüzde büyük iş merkezi kuleleri. 3 katlı bir villanın 1 aylık kirasının 2 katı paraya, sırf prestij amacıyla isim sahibi iş merkezi kulelerde 1 kat kiralayan pek çok firma var. Aynı mantıkta silikon vadisi için geçerli.
Nitelikli Çalışan
İkinci önemli unsur ise nitelikli çalışan. Zira pek çok alanında başarılı işler yapan ya da yapma potansiyeline sahip kişiler, isim sahibi firmalarda ya da prestijli bir yerde çalışmak ister. Bunun nedeni çalıştıkları işten ayrıldıktan sonra kendilerine çok rahat hatta daha da iyi bir iş bulabilmek. Öyle ki günümüzde pek çok firma silikon vadisinde çalışmış, orada çeşitli tecrübeler edinmiş bir kişiyi kendi bünyesinde çalıştırmak ister.
Yardım Alma
Üçüncüsü, yardım alma imkanı. Pek çok teknolojik devrim yakın gelecekte gerçekleşti. Dolayısıyla o teknolojik devrimi gerçekleştiren pek çok kişi hayatta. Bu da o teknolojiyi kullanmak isteyen kişilerin, o teknolojinin mucidinden yardım alma imkanına sahip olmasını sağlıyor. İzlediğim bir konferansta, silikon vadisinde çalışan birinin, silikon vadisinin avantajından şu şekilde bahsetmişti; “Yaptığınız bir web sitesinde javascript kodu yazıyorsunuz ve takıldınız diyelim. Öğle molasında yemeğe çıkıyorsunuz, bir bakıyorsunuz, javascripti geliştiren kişi sizinle aynı kafede yemek yiyor. Hemen yanına gidip sorununuzu anlatıp çözme imkanınız var.”
İşbirliği
Dördüncüsü kolaylıkla iş birliği yapma imkanı. Aynı ortamda bulunan firmalar birbirleriyle daha kolay iletişim kurabilmekteler. Her ne kadar internet vesilesiyle iletişim kurmak çok kolay olsa da, yüz yüze iletişim kurmanın yerini alabilmiş değil. Dolayısıyla firmalar kolaylıkla iletişim kurabilecekleri firmalar ile çalışmak isterler. Örneğin bilişim alanına yönelik teknolojik bir ürün üretiyorsunuzdur. Yanınızda web sitesi yapan bir firma vardır ve bu ürünün web sitesini o firmaya yaptırırsınız. Web tasarım firmasının yanında dijital reklam ajansı vardır, dijital reklamlarınızı o firma yapar. Yani bilişim alanına yönelik bütün ihtiyaçlarını etrafınızdaki firmalardan karşılayabilirsiniz. Elbette burada verdiğimiz örnek basit bir örnek. Çok daha büyük boyutlarda olanını düşünebilirsiniz.
Fırsatlar
Silikon vadisi bilişim alanında büyük firmaların merkezi olduğu için, pek çok bilişim alanına yönelik proje geliştiren kişiler yatırım almak için silikon vadisine gider. Hatta bazı girişimciler silikon vadisinde kapı kapı dolaşıp “benim böyle bir girişimim var, yatırım yapmayı düşünür müsünüz?” şeklinde projelerini firma sahiplerine sunar. Çünkü oradaki firmalarda özünde birer girişimcidir ve bilişim alanına yönelik bir projeyi en fazla başarıya ulaştırma potansiyeline sahip yegane kişilerdir.
Bunun yanı sürekli iç içe bir yapı olması, kulaktan kulağa dolaşan fırsatlarında yakalanmasına imkan tanır. Örneğin birisinin fırsat olarak görmediği bir girişimi, silikon vadisinde fırsat olarak gören bir başkası değerlendirebilir.
Bilişim Vadisi ile İlgili Öngörüler
Şunu söylemekte fayda var; Bilişim vadisi, haberlerde ya da yetkili isimlerin belirttiği üzere silikon vadisi gibi dünya çapında teknoloji merkezi/üssü olamaz. Çünkü yukarıda belirttiğim üzere silikon vadisi kendi kendine oluşan bir yapı ve benzeri bir yapı istenilse dahi oluşturulamıyor.
Yukarıda belirttiklerim genel olarak silikon vadisine özel olsa da, bilişim vadisi içinde yorumlayabiliriz. Örneğin devletin teknoloji üssü olarak bilişim vadisini görmesi ve göstermesi, bilişim vadisinin prestijli bir yer olarak görülmesini sağlayabilir. Prestijli bir yer olarak görüldüğü zaman nitelikli çalışanları çekmesi kolaylaşır. Yardım alma konusu her ne kadar silikon vadisine benzer şekilde olmasa da, akademik açıdan nitelikli kişilerin, yapılan çalışmayla alakalı sivil toplum örgütlerinin, hukuki danışmanların bilişim vadisinde olması yardımcı olabilir.
Fırsatlar ise iki şekilde gerçekleşebilir; Birincisi, bilişim alanındaki işler orada yapılacağı için, bilişim alanına yönelik yatırım yapmak isteyen kişiler orada bir yer sahibi olur, bilişim alanına yönelik proje sahipleri projelerini orada anlatır. İkincisi bilişim projeleri geliştiren kişilerin orada olması nedeniyle yatırımcıların gözü bilişim vadisinde olur ve yatırım yapacak proje bulup yatırım yaparlar.
Diğer yandan bilişim vadisi Türkiye ‘de eşi benzeri olmayan bir yapı değil. Benzer şekilde teknokentler, teknoparklar ve benzeri bilişim üzerine oluşumlar var. Dolayısıyla buralarda bilişim alanına yönelik faaliyetler yapılıyor fakat ülkemiz ekonomisinin lokomotifi olmaktan, ülkemizin dünyada teknoloji anlamında söz sahibi olmamızı sağlamasından çok uzaktalar. Buradaki örneklerden yola çıkarak bilişim vadisinden çok büyük şeyler beklememek gerek.
Bilişim Vadisi İçin Atılacak Adımların Önemi
Elbette bilişim vadisinin yaratacağı etkiyi, bilişim vadisine yönelik atılacak adımlar belirleyecek. Zira şu anda çok fazla belirsizlik var. Örneğin bilişim vadisinde faaliyet gösteren firmalardan kira ve diğer ihtiyaçlarına yönelik ücret alınacak mı? Eğer alınacak olursa teknokentlerden, teknoparklardan bir farkı olmaz. “Bilişim Vadisi Kuluçka Merkezi’nde firmalar ve girişimciler projelerini hızlandıracak ve projelerinde verimliliği artıracak pek çok destek ve hizmete kolayca ve ücretsiz ulaşabilir.” ifadesi yer alıyor fakat bu ifade de tam anlamıyla net değil.
KOSGEB ve benzeri desteklerin kolaylıkla alınabileceği söyleniyor. Bununda doğruluğu ve uygulanış şekli muamma. Fakat bilişim vadisinin hayata geçirilmesi bir devlet projesi olduğu için büyük olasılıkla bilişim vadisinde faaliyet gösteren firmalara çeşitli vergi kolaylıkları ve hibe krediler sağlanacaktır.
En önemlisi de, bilişim alanına yönelik nitelikli, katma değeri yüksek projelere gereken önem gösterilecek mi? Zira pek çok kez “geliştirdikleri proje Türkiye ‘de destek görmedi, Avrupa ‘da 1. oldu” şeklinde haberler görüyoruz. Bu tarz haberler ile bir daha karşılaşmamak, nitelikli projelerin büyümesi için her türlü maddi ve manevi imkanı sağlamak gerekli.
Tüm bunların yanı sıra kişileri bilişim alanında üretim yapmaya teşvik etmek, ülkemizde kişilerin bilişim alanında bir faaliyette bulunulması durumunda hiçbir engelle karşılaşılmayacağını, hatta her türlü imkanın sunulacağını bilinmesini sağlamak gerekiyor. Zira günümüzde bilişim alanına yönelik faaliyet gösteren kişilerin en büyük sıkıntısı bu. Bir işte çalışanlar hak ettikleri maaşları alamıyor, proje üretenler gerekli yatırımları ve destekleri göremiyor, girişimde bulunanlara ihtiyaç duydukları çalışma alanları ve vergi kolaylıkları sağlanmıyor.
SONUÇ
Netice olarak bilişim vadisi bir silikon vadisi olacak mı? Olmayacak. Peki bu gelişme sevindirici mi? Evet, sevindirici. Çünkü yıllardır bilişim alanına yönelik adımlar atılması gerektiğinden, ülkemize en ciddi katkıları bilişim alanına yönelik çalışmaların sağlayacağından bahsettik. Bundan birkaç sene öncesine kadar ülke yöneticilerinin “teknolojiye kafa yormayacaksınız, sadece kullanacaksınız. Kafa yorarsanız, kafayı çizersiniz” söylemleri nedeniyle canımız sıkılıyordu. Bugün bilişimin ülkeye ekonomi, istihdam ve benzeri pek çok konuda ciddi katkılar sağlayan bir alan olduğunun farkına varılması, her ne kadar büyük zannedilse de özünde küçük bile olsa adımların atılması yine de güzel.
Ülkemizde bilişim alanına yönelik çok ciddi bir potansiyel var. Söz konusu potansiyel elbetteki bilişime meraklı genç nüfusa sahip olmamız. Bu genç nüfusu nitelikli projeler üretecek, ürettikleri nitelikli projeleri ülkeye ciddi katkılar sağlayacak hale gelmesi için destekleyecek olanlarda ülkeyi yönetenler. Dolayısıyla bilişim vadisi gibi bilişim alanına yönelik daha pek çok adımların atılmasını ümit ediyoruz.
Ayrıca Kodcu Herif 'te yer alan aşağıdaki konulara da göz fırlatabilirsiniz =)
