Bilişim sektöründe çalışma ve buna dair soruları cevaplıyoruz.
SORU:
Merhabalar
Öncelikle kendi durumumu anlatarak başlayayım. 1991 doğumluyum. Uzun yıllar boyunca bilgisayar ve teknoloji ile yakın ilgilendim. Her zaman bir merakım vardı hatta lise yıllarımda programlama öğrenme çabalarım olmuştu. Fakat dersler, kişisel sıkıntılar nedeniyle devam edemedim. Öss’de yüksek puan elde edemediğim için çok istememe rağmen Bilgisayar Mühendisliği veya benzeri bir bölümü kazanamadım. Edebiyat, tarih bilgim de iyi olduğu için Uluslararası İlişkiler bölümünü kazandım. Şu anda son sınıftayım. Ancak bölümümün bana sunduğu iş olanaklarının beni cezbetmediğinin üzülerek farkına vardım. Eskiden beri çok meraklı olduğum yazılım sektöründe yer almak istediğime karar verdim. Ancak kafamda pek çok soru oluştu. Öncelikle diplomasız bir şekilde bu sektörde yer almam mümkün olabilir mi? Şu anda 24 yaşındayım. Mezun olunca askerlik vs. bittikten sonra yaşım 26 olacak. Bu yaştan sonra işe girmem mümkün olurmu? Sektörle ilgili bilgim olmadığı için buraya yazma ihtiyacı hissettim. Şirketler işe alırken belli yaş sınırları koyuyorlar mı? İkinci olarak diplomasız ve tecrübesiz biri olarak sektörde nasıl yer alabilirim? İş ilanlarına baktığım zaman hemen hepsi tecrübeli eleman arıyor. Peki ben tecrübesiz olarak hiç bir işe giremeyeceksem nasıl tecrübe kazanacağım? Sorunun ayrıntılı sorulmasını rica ettiğiniz için detaylı soruyorum. Beni sıkıntıya sokan şeyler yaşımın geçmiş olduğu düşüncesi, tecrübesiz ve diplomasız olmam. Sanırım bütün şartlar benim aleyhime gözüküyor. Peki bu durumda izlememi önereceğiniz yol nedir? Kendi başıma çalışarak mobil uygulamalar, küçük programlar yazsam işe alınmamda faydası olur mu veya Bilgisayar ve yazılımla ilgili bir bölüme başlasam okurken çalışma imkanım olabilir mi? Doğrusunu söylemek gerekirse şu anki durumumu çözebilecek tüm yolları denemek istiyorum. Örneğin iyi bir puan alarak önemli üniversitelerin bilgisayarla ilgili bölümlerini kazansam da mezun olduğum zaman yaşım 30 olacak. Bu durumda Bilkent, ODTÜ mezunu bile olsam iş bulamaz mıyım? Şu anda kafamda bunlara cevap bulmaya çalışıyorum. Tecrübelerinize dayanarak benim durumumdaki birisine ne yapmasını önerirsiniz? Yardımlarınızı bekliyorum. Şimdiden teşekkürler.
CEVAP:
Şirketlerin Rahatlığının Nedeni
Mevzuyu yaşadığımız ülke olan Türkiye ‘nin demografik yapısını inceleyerek açıklayalım. 77 milyonluk bir ülkede yaşıyoruz. Çalışmaya başlama yaşı 15, çalışmayı bırakma yaşını 65 olarak görürsek 77 milyonun 52.640.512 kişisi çalışma potansiyeline sahip, ki bu çok büyük bir rakam. Genç kişi sayısı yani 40 ile 15 yaş arası 37.000.550 kişi var. İşe alımlarda ideal yaş olarak görülen sadece 20-30 yaş arasında da 12.536.662 kişi var, ki bu da çok büyük bir rakam.
Ülkemizin demografik şartları böyle. 20-30 yaş arasında 12 buçuk milyon ve iş arayan milyonlarca kişi var. Üstelik iş gücüne katılım oranı artarken, istihdam yani eleman arayan kişi sayısı da azalıyor. Hal böyle iken şirketlerin eli güçlü oluyor ve “elemanlardan eleman beğen” rahatlığına sahip oluyorlar. Çünkü bir şirket minimum şartlarda maksimum niteliklere eleman çalıştırmak ister. Eğer minimum şartlarda maksimum niteliklere sahip bir eleman bulamaz ise bu sefer şartlarını iyileştirmek zorunda. Fakat ülke şartları asgari ücret ile çalışmaya razı bir sürü nitelikli elemana sahip olduğu için, şirketlerin sunduğu şartları beğenmeyenlere verilen cevap “işine gelirse, dışarıda bir sürü kişi var bu işte çalışmak isteyecek” rahatlığında oluyor.
İşe Alım Yaşı
Herhalde eğitim sistemi dünyada en fazla değişen ülke bizizdir. Ben 15 sene önce liseye başladığım dönemde bir kez değişmişti, üniversiteye gidene kadar onun üstüne 1-2 kez daha değişti. İşin boktan tarafı zaten liseye başlarken sisteme göre plan yapıyorsun, liseden mezun olmadan sistem değiştiği için bütün planlar alt üst oluyor. Yapboz gibi eğitim sistemi mi olur… Bir sistem getirilecekse bunu en az 20-30 yıl sonrasını düşünerek hareket etmek gerekir fakat bizde herhalde akla ilk gelen şey uygulanıyor ve “bi deneyelim, olmazsa tekrar değiştiririz” şeklinde hareket ediliyor.
Dolayısıyla bu eğitim sistemi üniversiteden mezun olma yaşını da 24 civarına yükseltti. E şirketlerde standart olarak 30 yaşın altında ve üniversite mezunlarını istiyorlar. Birde askerlik var tabi. Bu nedenle iş bulmak için ideal yaş 25-30 arası yani 5 yıllık süre oluyor. Bu demek oluyor ki, 5 yılda kapağı bir yere attınız, attınız. Atamazsanız yandınız. Bu sistemin adına “ALLAH yardımcınız olsun” sistemi demek gerek.
Lakin şunu da belirtmekte fayda var bilgi, tecrübe yaştan ve diğer kriterlerden önce gelir. Eğer siz bir işi yapabilecek niteliklere fazlasıyla sahipseniz o zaman yaş ve diğer kriterleri firmalar mecburen gözardı etmek durumunda kalır. Diğer yandan bu işe alım kriterlerine değindiğimiz makaleye de bakılması faydalı olacaktır: Firmaların 6 Meşhur İşe Alım Kriteri ve Nedenleri
Diğer Sorular
Kafana takılan çok soru var belli ki =) Soruların arasında şirketlerin işe alma kriterlerine dair olanları linkini verdiğim konuda bulabilirsin. O yüzden geriye kalanları kısa kısa cevaplamaya çalışayım.
Diplomasız olarak sektörde yer alman imkansız değil ama zor. Çünkü firmalara bir kağıt parçası ile başvuruyorsun ve o kağıt parçasında baktıkları ilk şey senin mezuniyet durumun oluyor. Eğer bilişim sektöründe iyi işler yaptıysan ve CV denilen kağıt parçası yerine yüz yüze görüşerek kendini ifade etme imkanı bulursan, ancak o zaman bir şeyler olabilir.
Kendi başına elbette bir şey öğrenebilirsin fakat temel şeyler öğrenmek senin kayda değer bir firmada işe başlamanı sağlamaz. Aynı şekilde bilgisayar ile ilgili bir bölümde okumaya başlaman durumunda da kayda değer bir firmada işe başlaman çok küçük bir ihtimal. Ancak stajyer olarak yada part-time başlarsın, dolayısıyla ya para almaz yada çok az para alırsın ve okul bitince senden memnun kalırlarsa full-time olarak çalışmaya devam edersin.
Bahsettiğin üniversiteleri kazanman durumunda yaşın 30 olacak evet ama sağlam da bir diploman olacak. O nedenle yaşın bir nebze gözardı edilir ve iş bulman zor olmaz. Fakat bu şartlar altında tekrar üniversiteye hazırlanman, ilk senede kazanman, hiç kayıpsız bitirmen lazım ki buda çok zor bir durum. Ben bu yolu tavsiye etmiyorum.
SONUÇ
Netice olarak şartlar böyle fakat karamsar olmaman gerek. Çünkü bizim ülkemizde iş yapacak adam sıkıntısı yok, işin hakkını vererek, özveriyle, çakallığına kaçmadan, azimle, severek, etik değerlere bağlı kalarak yapacak adam sıkıntısı var. Eğer sen bu şekilde iş yapacağını inanıyorsan zaten her türlü kazanırsın. “Ekmek aslanın ağzında” diye bir laf var ülkemizde. Bu laf ben çocukken vardı, 30 yaşına geldim, hala fazlasıyla geçerliliğini koruyor =) Dışarıdan bilişim sektörü bal, kaymak gibi görünüyor ama konunun başında da bahsettiğim ülkemizin demografik yapısı nedeniyle öyle değil. Aynı şekilde bende dışarıdan bakınca “Uluslararası İlişkiler güzel bölümdür, rahat iş bulunabilir” diye düşünürüm. Fakat öyle olmadığını sen söylüyorsun.
Benim sana tavsiyem, önce bir kendi mesleğini icra etmeye çalış. Neticede yaşın 24 olmuş ve maddi imkanlarını kazanmak durumundasın. “Bilişim sektöründe iş imkanına sahip olayım” diye para kazanmayıp kendini geliştirirsen çok vakit kaybedersin. Çünkü bilişim sektöründe bir işte çalışacak bilgi birikimi elde etmek bir kaç ayda olabilecek bir şey değil ve senin vakit kaybetmeden para kazanman lazım. Benim şimdiki aklım olsa 16-17 yaşında başlardım para kazanmaya ve para biriktirir, geleceğime yatırım yapardım. Yıllar nasıl geçti, ne ara 30 oldum, anlayamıyor insan. Sonra evlilik, ev kurma dönemi geldiğinde, bir arabam olsun, bir evim olsun diyorsun ama cepte kelebekler uçuşuyor.
O nedenle yapacağın en iyi şey ilk etapta iyi kötü kendi mesleğini yada yapabileceğin başka bir mesleği yapman ve bir an önce para kazanmaya başlaman. O mesleği yaparken de yavaş yavaş bilişim sektöründe kendini geliştirmeye başlarsın. Yeterli seviyeye ulaştığın zamanda bilişim sektöründe iş arar, iş bulduğunda geçiş yaparsın 😉
Ayrıca Kodcu Herif 'te yer alan aşağıdaki konulara da göz fırlatabilirsiniz =)
